HAAG OF HEG? 

Eerst maar eens even zorgen voor flinke verwarring. Is het nu haag of heg? Het gaat in beide gevallen om een groep struiken. Die dicht bij elkaar zijn geplant. Mag het vrij groeien, dan spreek je van een heg. Wordt het in een strak keurslijf geknipt, dan noemen we dat een haag. Zo, dat is dat. Maar wat moet je dan met “Den Haag”? Hier betekent “Haag” een bos, dus helemaal geen struiken. ’s Gravenhage: het bos van de graaf. En hoe zit het met een heggenschaar: die is toch bedoeld voor het knippen van een haag? Nou ja, laat maar.

Op Te Werve hebben we heel wat metertjes heg. Het zijn mooie groene afscheidingen, bijvoorbeeld tussen de boomgaard en het gazon voor de Oranjerie en bij de parkeerplaats. Wie een beetje vroeg is kan er ’s ochtends vaak een konijn zien rondhuppelen of een merel zien scharrelen op de bodem. Vogels gebruiken de heg ook graag als plek om een nest te bouwen. Het aardige van een heg is dat ie met de seizoenen mee beweegt: kaal in de winter, groen in de zomer. Jaar in, jaar uit. Een heg blijft mooi als ie tijdig én vakkundig wordt gesnoeid. Dus geen golvende lijnen of wilde happen uit het groen. Eén van onze vrijwilligers heeft daar een getalenteerd oog voor: kaarsrecht horizontaal, loodrecht vertikaal.  

We prijzen ons gelukkig met zo’n vrijwilliger én met de prachtige heggenschaar: fonkelnieuw. Bekostigd met een voucher van de Groene Motor, het programma van de Provincie Zuid-Holland dat wordt uitgevoerd door het Zuid-Hollands Landschap. Een sterk maar licht apparaat, op accu, waaraan je je niet vertilt als je op hoogte moet knippen. Met dit apparaat hoeven we geen elektrische snoer meer achter ons aan te trekken. Het resultaat is navenant: een rechte heg zonder rugpijn.

Over zo’n heg en het onderhoud moeten we niet te licht denken! Hét land van de heggen en hagen is natuurlijk Engeland. Daar is het knippen en bewerken van heggen tot ware kunst verheven. Er is daar zelfs een National Hedgelaying Society, met niemand minder dan His Royal Highness The Prince of Wales als beschermheer. Zelf spreken ze van “the only charity dedicated to maintaining the traditional skills of hedgelaying and encouraging the sympathetic management of hedgerows for wildlife and landscape”. 

Ze concentreren zich vooral op een bepaalde techniek: het maken van een vlechtheg: een ondoordringbare barrière voor het vee. Daartoe worden de stammen van de heggen schuin ingekapt, omgebogen en in elkaar gevlochten. Paaltjes ertussen en de heg is potdicht.    

Nederland is niet achtergebleven! In 2012 is hier het Gilde van Heggenvlechters opgericht.       

De oprichters zijn er zelfs in geslaagd het heggenvlechten erkend en opgenomen te krijgen in het Register van Immaterieel Erfgoed: “Heggenvlechten is een ambacht waarbij vlechters bestaande heggen, meestal doornheggen, ondoordringbaar maken voor vee en wild. Heggenvlechten gebeurt in de winter, als de struiken vrij kaal zijn en gemakkelijk te bewerken. Vlechters dragen dikke kleren en hebben dikke werkhandschoenen aan. Voor hun werk gebruiken ze diverse soorten bijlen, hakmessen en takkenzagen. Eerst moet de heg schoongemaakt worden. Dood hout, afval en prikkeldraad moeten verwijderd worden. Daarna worden de takken van de struiken ingekapt. De tak mag niet doorgeslagen worden of afbreken, maar het inkappen moet wel zo diep gebeuren dat de tak plat neergelegd kan worden. De vlechter is dus vooral bezig met dit kappen, neerleggen en in elkaar vlechten van de takken. Er zijn in Nederland verschillende vlechtstijlen. De stijl wordt mede bepaald door de soorten struiken, het al dan niet gebruiken van vlechtmateriaal van elders, zoals wilgentenen, en het plaatsen van extra staken” (www.immaterieelerfgoed.nl).

Nou ja, zover gaan we niet op Te Werve. Maar de aandacht voor onze heggen is er zeker niet minder om. 

MvL010621